Japońska estetyka ma w muzyce Ryuichiego Sakamoto

[ENGLISH BELOW] We wtorek, 17 czerwca br., spotykamy się w Królestwie Bez Kresu (adres bez zmian: Biskupia 18, Kraków), aby o japońskiej estetyka ma (negatywna przestrzeń) w muzyce Ryuichiego Sakamoto. Start o 19.00.

Podczas spotkania przyjrzymy się idei ma (間) — kluczowemu pojęciu japońskiej estetyki, które odnosi się do przestrzeni pomiędzy rzeczami, do znaczącej ciszy, nadającej kształt dźwiękowi, ruchowi i czasowi. Zamiast postrzegać ciszę jako pustkę, ma uczy nas słyszeć ją jako obecność, potencjał, przestrzeń negatywną.

Zobaczymy, jak ma wpłynęło na muzykę Ryuichiego Sakamoto (1952–2023) — światowej sławy japońskiego kompozytora, znanego z niezwykle różnorodnej twórczości: od pionierskiego elektronicznego popu zespołu Yellow Magic Orchestra (YMO), przez oscarowe ścieżki dźwiękowe (The Last Emperor), po intymne utwory fortepianowe i ambientowe (async). Sakamoto wniósł do światowej kultury muzycznej japońską wrażliwość na subtelność, nietrwałość i powściągliwość.
Podczas gdy muzyka Zachodu często skupia się na strukturze, progresji i wypełnieniu przestrzeni dźwiękiem, estetyka japońska ceni prostotę, niedoskonałość i ciszę. W XX wieku ma zaczęło inspirować także kompozytorów zachodnich — Johna Cage’a (który czerpał z buddyzmu zen i filozofii japońskiej), Briana Eno („inna logika — taka, która szanuje przerwy i pauzy”) czy Harolda Budda („cisza nie jest pusta, lecz pełna potencjału”). Ta estetyczna nić znalazła kontynuację w XXI wieku w twórczości takich artystów jak Jóhann Jóhannsson, którego emocjonalnie powściągliwa, przestrzenna muzyka odzwierciedla podobną wrażliwość na atmosferę i ciszę. Sakamoto współpracował przez dekady z wieloma artystami, m.in. z Iggym Popem, Davidem Sylvianem, Alva Noto, Christianem Fenneszem i Steve’em Jansenem. Poprzez wspólne słuchanie przykładów muzycznych i omówienie japońskich pojęć estetycznych, spróbujemy zrozumieć, jak ma przejawia się w muzyce Sakamoto — od jego oszczędnych, szeptem granych dźwięków fortepianu, po przemyślane wykorzystanie tekstur i pauz. Jego twórczość zachęca nas do spowolnienia i innego słuchania — dźwięków, ale też ciszy między nimi.

W przypadku, gdy publiczność będzie w całości polskojęzyczna, prelekcja zostanie poprowadzona po polsku.

Królestwo Bez Kresu to otwarta enklawa przy Biskupiej 18 w Krakowie łącząca w sobie elementy centrum kultury, kawiarni, muzeum, biblioteki, uczelni, coworkingu, domu Twojej babci i miejsca, którego prawdopodobnie zawsze Ci brakowało. Wrota otwarte są od poniedziałku do soboty od 16.00 do 23.00.

Królestwo jest niepodległe. Dzięki temu wydarzenia są różnorakie, otwarte i nieodpłatne. Jeśli chcesz by tak pozostało, możesz wspierać otwartą enklawę:

1. robiąc darowiznę przez terminal w KBK
2. przelewając dowolną kwotę na konto bankowe: Fundacja Tradycji Miast i Wsi, 16 1090 1740 0000 0001 2088 2593 (Santander), tytuł: "dar na cele statutowe KBK"
3. wpłacając darowiznę poprzez zrzutkę https://zrzutka.pl/p4hmh7 lub PayPal (fundacjatradycji@gmail.com)

[ENGLISH] On Tuesday, June 17, we meet at the Kingdom Without Limit (address unchanged: Biskupia 18, Krakow) to discuss the Japanese ma (negative space) aesthetic in Ryuichi Sakamoto's music. Kick-off at 7 pm.
This talk introduces the idea of ma (間)—a key concept in Japanese aesthetics that refers to the space between things, or the meaningful silence that gives shape to sound, movement, and time. Rather than seeing silence as empty, ma teaches us to hear it as presence, as potential, as negative space.

We'll explore how ma shaped the music of Ryuichi Sakamoto (1952–2023), an internationally celebrated Japanese composer known for his wide-ranging work—from the pioneering electronic pop of Yellow Magic Orchestra (YMO) to Oscar-winning film scores (The Last Emperor) and deeply introspective piano and ambient works (async). Sakamoto brought a Japanese sensibility of subtlety, impermanence, and restraint into global music culture.

While Western music has often focused on structure, progression, and fullness, Japanese aesthetics value simplicity, imperfection, and silence. In the 20th century, ma began to influence Western composers like John Cage (who famously drew inspiration from Zen Buddhism and Japanese philosophy), Brian Eno ("a different kind of logic, one that respects the gaps and the pauses"), and Harold Budd ("silence is not empty but full of potential"). This aesthetic thread continued into the 21st century with artists like Jóhann Jóhannsson, whose emotionally restrained, spacious music reflects a similar sensitivity to atmosphere and silence. Sakamoto's collaborators throughout the decades included Iggy Pop, David Sylvian, Alva Noto, Christian Fennesz, and Steve Jansen.
Through listening examples and explorations of Japanese aesthetics, this talk will show how Sakamoto’s music embodies ma: from his sparse, whispering piano notes to his careful use of textures and pauses. His work invites us to slow down and listen differently—to the sounds, and just as importantly, to the silences between them.

In a rare case that the audience is entirely made of Polish speakers, the talk will be presented in Polish.

The Kingdom Without Limit is an open enclave at 18 Biskupia Street in Kraków, combining elements of a cultural centre, a café, a museum, a library, a university, a coworking space, your grandmother's house and a place you've probably always missed. The Gate is open Monday to Saturday from 4pm to 11pm.

The Kingdom is independent. As a result, events are diverse, open and free of charge. If you want it to stay that way, you can support the open enclave:

1. by making a donation via the POS at KBK
2. by transferring any amount to the bank account: Urban and Rural Traditions Foundation, 16 1090 1740 0000 0001 2088 2593 (Santander), title: 'dar na cele statutowe KBK'
3. by making a donation via https://zrzutka.pl/p4hmh7 or PayPal (fundacjatradycji@gmail.com)